Het volgen van een koemelkvrij dieet betekent dat je geen zuivelproducten gebruikt die van koemelk zijn gemaakt en ook geen andere voedingsmiddelen eet en drinkt waarin zuivel is verwerkt. Behalve melk, kaas, room, boter, yoghurt en andere zuivel betekent dit meestal ook geen wit brood, taart, chocoladepasta, koekjes, snacks, toetjes, gepaneerd of gemarineerd vlees of vis, tafelsauzen of kant-en-klare soep. Van steeds meer producten zijn ook melkvrije versies te vinden, maar dat vergt onderzoek en goed etiketten lezen.
Wanneer volg je een koemelkvrij dieet?
Het volgen van een koemelkvrij dieet is noodzakelijk als je een koemelkallergie hebt. Bij een koemelkallergie reageert het immuunsysteem door antistoffen aan te maken op de melkeiwitten (caseïne-eiwitten en/of wei-eiwitten) in melk. Dit kan leiden tot milde maar ook ernstige reacties van je lichaam. In sommige gevallen is het binnenkrijgen van een heel klein beetje melk al genoeg om een heftige reactie uit te lokken.
Het volledig weglaten van melk uit je voeding is niet altijd noodzakelijk. Bijvoorbeeld als je een lactose intolerantie hebt. Soms is het dan voldoende om je zuivel inname te beperken of om allen nog maar lactosevrije producten te gebruiken.
Heb je geen (bewezen) koemelkallergie of -intolerantie, dan kan het toch zijn dat je lichaam sterk reageert op kleine of grote hoeveelheden melk. Heb je lichamelijke klachten die passen bij een overgevoeligheid of allergie voor melk, dan kan het zinvol zijn om dit eens verder te onderzoeken. Dit kan met behulp van een arts of diëtist of je zou zelf eens een tijdje kunnen proberen hoe je lichaam reageert als je een tijdje geen zuivelproducten eet of drinkt.
Mag je bij een koemelkallergie wel geitenmelk of schapenmelk drinken?
Bij een koemelkallergie is de kans groot op een kruisreactie met melk van andere dieren. Dat betekent dat je ook allergisch kan reageren op andere soorten dierlijke melk. Daarom wordt vaak afgeraden om koemelk te vervangen door geitenmelk, buffelmelk, schapenmelk, ezelinnenmelk of paardenmelk te gebruiken. Wil je melk vervangen dan kun je overwegen om plantaardige melk te gebruiken zoals havermelk, sojamelk, rijstmelk, amandelmelk, hazelnootmelk. Aan veel plantaardige alternatieven wordt tegenwoordig calcium toegevoegd, maar niet bij allemaal. Drink je melk om voldoende calcium binnen te krijgen, let hier dan specifiek op.
Volg je een koemelkvrij dieet op basis van een medisch advies, of heb je een kind dat een koemelkvrij dieet moet volgen? Overleg dan met de kinderarts of een gecertificeerd diëtist hoe je melk het beste kunt vervangen, want niet alle melkvervangers zijn voor ieder persoonlijk dieet geschikt.
Een koemelkvrij dieet voor baby’s
Is er bij je baby een vermoeden van een koemelkallergie of is dit al geconstateerd en geef je je kind borstvoeding? De kinderarts zal je dan waarschijnlijk adviseren om eerst zelf een paar weken lang een koemelkvrij dieet te volgen om te zien wat het effect hiervan is.
Heeft je baby een koemelkallergie en geef je flesvoeding? Overleg met de kinderarts welk type flesvoeding in jullie situatie het meest geschikt is. Er bestaat speciale zuigelingenvoeding op basis van eiwithydrolysaat waaraan vitamines en calcium zijn toegevoegd, maar veel van deze babyvoeding is alleen verkrijgbaar op doktersrecept. Heb je te maken met een koemelkallergie dan kun je in aanmerking komen voor een vergoeding van je ziektekostenverzekering. Vaak kan een kinderarts je aanraden hoe je deze vergoeding kunt aanvragen.
Geef zuigelingen jonger dan één jaar nooit zomaar rijstmelk, sojamelk, havermelk of notenmelk om de flesvoeding te vervangen. In deze plantaardige melkvervangers zitten vaak niet alle voedingsstoffen die je kindje nodig heeft. Overleg daarom eerst met je kinderarts wat de mogelijkheden en beste opties zijn voor je baby.
Een koemelkvrij dieet voor jonge kinderen
Heeft je kind een bewezen koemelkallergie of heb je een sterk vermoeden en ben je benieuwd wat een koemelkvrij dieet kan betekenen? Naast het verminderen of beperken van de klachten, wil je misschien weten of je kind dan wel voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt?
Melk is geen noodzakelijk voedingsmiddel voor je kind, maar sommige voedingsstoffen die in melk zitten wel. Wil je het eetpatroon van je kind aanpassen, let dan goed op dat je kind toch alle belangrijke voedingsstoffen binnenkrijgt zoals: eiwit, calcium en vitamine B12. Soms kun je melk verruilen voor calcium verrijkte melkvervangers. Maar reageert je kind ook sterk op sojaproducten dan is dat bijvoorbeeld geen handige keus.
Wil je zeker weten dat je kind niks tekort komt, experimenteer dan liever niet zelf met (calcium)supplementen en melkvervangers. Een teveel aan calcium kan bijvoorbeeld tot weer andere problemen leiden. Maak daarom liever een afspraak met een gecertificeerde (kinder)diëtist, natuurvoedingsdeskundige of orthomoleculair therapeut. Zij kunnen je helpen met een persoonlijk plan waarmee je kind alle belangrijke, nodige voedingsstoffen binnenkrijgt.
Is een dieet zonder koemelk wel gezond?
Wanneer je lichaam slecht reageert op melkproducten, wegen de gezondheidsvoordelen van zuivel over het algemeen niet op tegen de klachten die je ervan krijgt. Melk heb je niet nodig voor een gezond lichaam, maar sommige bestanddelen uit melk wel. Belangrijk bij een koemelkvrij dieet is om goed te letten op het voldoende binnenkrijgen van calcium, eiwitten en vitamine B12.